Γενικός σκοπός του μαθήματος είναι η μελέτη των κοινωνικο-ιστορικών και διανοητικών παραγόντων που διαμόρφωσαν την πρώιμη νεότερη φιλοσοφία, η ανάδειξη των βασικών χαρακτηριστικών της και η εισαγωγή στη σκέψη των σπουδαιότερων εκπροσώπων της.
Τα κύρια θέματα είναι:
Η σχέση της πρώιμης νεότερης φιλοσοφίας με τη θεολογία, με τον ύστερο σχολαστικισμό, με το κίνημα του ουμανισμού, με τις παραδοσιακές σχολές (πλατωνισμός, αριστοτελισμός, σκεπτικισμός, στωικισμός, ατομισμός), με τις νεωτεριστικές απόπειρες του 16ου αιώνα, με την «επιστημονική επανάσταση».
Τα κύρια χαρακτηριστικά της: η σταδιακή εγκατάλειψη των λατινικών προς όφελος των εθνικών γλωσσών, η αποφυγή του κρυπτικού ύφους και της στριφνής ορολογίας, η σφοδρή κριτική στη φιλοσοφική παράδοση και ιδίως στον σχολαστικό αριστοτελισμό, η δυσπιστία απέναντι στη μεταφυσική, ο διαχωρισμός του φιλοσοφικού λόγου από τη θρησκευτική πίστη, η απόρριψη των ανορθολογικών ρευμάτων (μαγεία, αλχημεία, αστρολογία), ο συντονισμός με τη νεογέννητη «επιστήμη», η οντολογική ανατίμηση του φυσικού κόσμου, ο προσανατολισμός προς την πρακτική χρησιμότητα.
Οι σημαντικότεροι στοχαστές που ξεχώρισαν σε αυτή την πρώιμη φάση: Φράνσις Μπέικον, Ρενέ Ντεκάρτ, Τόμας Χομπς, Πιερ Γκασσαντί. Καθένας από αυτούς τους φιλοσόφους συνδέεται με ιδιαίτερο τρόπο με τη φιλοσοφική παράδοση, ενώ η αντιπαράθεσή τους προοικονομεί την αντιπαράθεση μεταξύ ρασιοναλισμού και εμπειρισμού η οποία θα σημαδέψει την επόμενη περίοδο.
- Διδάσκων/Διδάσκουσα: Ευάγγελος Βανταράκης